Όλα όσα γράφουν στις εκθέσεις τους για τις εκλογές στην Ελλάδα διπλωμάτες, ξένοι επενδυτές και διεθνείς οίκοι αξιολόγησης
Διπλωμάτες, διεθνείς οίκοι αξιολόγησης και ξένοι επενδυτές, που επιχειρούν–όπως συμβαίνει σε κάθε προεκλογική περίοδο– να αποκωδικοποιήσουν τη σημερινή ελληνική πολιτική πραγματικότητα και να εξαγάγουν κάποια συμπεράσματα, κατέχονται από προβληματισμό.
Κι αυτό, γιατί τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες εβδομάδες στην Ελλάδα, μετά την τραγωδία στα Τέμπη, και κυρίως η αδυναμία συνεννόησης μεταξύ κυβέρνησης και κομμάτων της αντιπολίτευσης, μερικά από τα οποία κινούνται–όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά στις εκθέσεις που έχουν συντάξει– σε «τοξικό κλίμα», δημιουργούν ένα κλίμα που επηρεάζει σε απόλυτο βαθμό τις εκτιμήσεις και τις προβλέψεις τους.
Το κεντρικό συμπέρασμα όλων, σύμφωνα με κορυφαίο διπλωματικό παράγοντα, που είναι αποδέκτης του περιεχομένου των περισσοτέρων εκθέσεων κυρίως πρεσβειών, αλλά και επενδυτών και οίκων αξιολόγησης, είναι ότι η χώρα βρίσκεται σε ένα πολύ κρίσιμο «πολιτικό σταυροδρόμι», λόγω του πλήγματος το οποίο έχει δεχθεί το πολιτικό σύστημα , εξαιτίας των αντιδράσεων που έχουν προκληθεί και του σοκ που υπέστη το σύνολο του ελληνικού λαού από το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα λίγες μέρες πριν από τις εθνικές εκλογές. Επικρατεί μία «πολιτική αταξία» αυτήν τη στιγμή στη χώρα, αναφέρεται χαρακτηριστικά σε έκθεση διπλωματικού αντιπροσώπου χώρας της κεντρικής Ευρώπης, από την οποία υπάρχει κίνδυνος να σημειωθεί άνοδος ακραίων «αντισυστημικών» δυνάμεων. Πάντως, εξαίρουν τη στάση της κυβέρνησης, η οποία–όπως σημειώνουν– κινείται σε «σταθερή πορεία εκσυγχρονισμού του κράτους».
Ως προς τις προβλέψεις και τις εκτιμήσεις για το εκλογικό αποτέλεσμα, οι περισσότερες εκθέσεις συμφωνούν στο ότι η επόμενη μέρα των εκλογών είναι το «κρίσιμο σημείο εκκίνησης», όπως χαρακτηριστικά σημειώνειοικονομικός σύμβουλος μεγάλου επενδυτικού σχήματος. Και χαρακτηρίζουν «κρίσιμη» την επόμενη ημέρα, γιατί εκτιμούν ότι η σταθερή πορεία της χώρας και η οικονομική της άνοδος μπορεί να διαταραχθούν, αν για μεγάλο χρονικό διάστημα επικρατήσει ακυβερνησία και δεν σχηματισθεί γρήγορα ισχυρή κυβέρνηση, «αυτοδύναμη ή συμμαχική».
Πάντως,όλοι συμφωνούν σε τρία σημεία:
1. Πρώτη δύναμη αυτήν τη στιγμή είναι η ΝΔ.
2. Κυβέρνηση,λόγω του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής, «είναι απίθανο» να σχηματισθεί την πρώτη Κυριακή των εκλογών.
3. Μεγαλύτερες πιθανότητες να σχηματίσει κυβέρνηση –αυτοδύναμη ή συμμαχική– τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση έχει ο νυν πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Στηριζόμενοι στις δημοσκοπήσεις, στις οποίες αναφέρονται στις εκθέσεις τους, αλλά κυρίως στις δικές τους εκτιμήσεις, μετά από «εσωτερική» τους πληροφόρηση και έρευνα, οι περισσότεροι από τους συντάκτες των εκθέσεων καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η ΝΔ έχει πιθανότητες να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, «παρ’ ότι οι πιθανότητες αυτές έχουν περιοριστεί το τελευταίο χρονικό διάστημα, μετά το σιδηροδρομικό δυστύχημα». Επισημαίνουν όμως ότι είναι επίσης πολύ πιθανόν στις δεύτερες εκλογές να μη σχηματισθεί ούτε συμμαχική κυβέρνηση, λόγω «μη διάθεσης κομμάτων της αντιπολίτευσης να συνεργαστούν με τον κ. Μητσοτάκη, του οποίου το κόμμα θα έχει αναδειχθεί πρώτο και με διαφορά». Διπλωμάτες, επενδυτές και οίκοι αξιολόγησης εστιάζουν, πάντως, το ενδιαφέρον τους στο γεγονός ότι, σε περίπτωση ακυβερνησίας για μεγάλο χρονικό διάστημα, υπάρχει κίνδυνος για την εξέλιξη της «καλής πορείας που σημειώνει η οικονομία» και για το επενδυτικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί.
Επενδυτική βαθμίδα
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκθέσεις των διεθνών οίκων αξιολόγησης και των ξένων επενδυτών, οι οποίοι προσπαθούν να λύσουν τον γρίφο του σχηματισμού κυβέρνησης στην Ελλάδα. Στις εκθέσεις τους οι αναλυτές των διεθνών οίκων κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ελληνική οικονομία, εξαιτίας του ενδεχομένου αβεβαιότητας και ακυβερνησίας. Εκτιμούν ότι «ο σχηματισμός κυβέρνησης μετά τις επόμενες εκλογές –που πιθανότατα θα διεξαχθούν σε δύο γύρους– θα είναι δύσκολος, αν κρίνουμε από τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, γεγονός που ενέχει τον κίνδυνο επιβράδυνσης της μεταρρυθμιστικής δυναμικής». Παράλληλα επισημαίνουν ότι ενδεχομένως ένα κατακερματισμένο Κοινοβούλιο θα μπορούσε να επιβραδύνει την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων,θέτοντας σε κίνδυνο την αναβάθμιση της Ελλάδας σε επενδυτική βαθμίδα και ασκώντας έτσι πιέσεις στα ελληνικά ομόλογα. Οι διεθνείς οίκοι αναφέρουν ότι η κατάσταση παραμένει ρευστή, όσο φαίνεται όλο και πιο απίθανο κάποιο κόμμα να αποκτήσει την απόλυτη πλειοψηφία και να σχηματίσει μονοκομματική κυβέρνηση. Αναφέρονται δε στα πρόσφατα γεγονότα, δηλαδή στη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη, επισημαίνοντας εμμέσως πλην σαφώς την ανατροπή που έφεραν οι πολίτες στις πολιτικές ισορροπίες. Πάντως, οι διεθνείς οίκοι συμφωνούν σχεδόν στο σύνολό τους στην εκτίμηση ότι η Νέα Δημοκρατία θα κερδίσει και θα σχηματίσει κυβέρνηση, είτε αυτοδύναμη είτε συνεργασίας κατά τις επαναληπτικές εκλογές.
HSBC
Η HSBC κάνει την εκτίμηση πως παραμένει πιθανή η αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας στον δεύτερο γύρο των εκλογών τον Ιούλιο. Σημειώνει πως, αν δεν συμβεί αυτό, τουλάχιστον θα μπορέσει η Ελλάδα να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας. Όπως σημειώνει, η Νέα Δημοκρατία βλέπει το προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ να μειώνεται σε περίπου 5%, μετά το τραγικό δυστύχημα στα τέλη Φεβρουαρίου. Το ισχύον αναλογικό εκλογικό σύστημα καθιστά πιθανό τον δεύτερο γύρο των εκλογών, ο οποίος θα διεξαχθεί στις αρχές Ιουλίου. Τότε θα ισχύσει ένα νέο εκλογικό σύστημα, και αυτό αυξάνει τις πιθανότητες να αποκτήσει η ΝΔ την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, ή τουλάχιστον να μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού.
Unicredit και Goldman Sachs
Η Unicredit αναφέρει τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, που δείχνουν ότι η διαφορά ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έχει πλέον μειωθεί σε 4-5 ποσοστιαίες μονάδες, γεγονός που καθιστά αβέβαιο το αποτέλεσμα των εκλογών. Η GoldmanSachs επικαλείται τις δημοσκοπήσεις που βλέπουν προβάδισμα της ΝΔ, ενώ θεωρεί ότι πιθανότατα θα χρειαστεί δεύτερος γύρος στις αρχές Ιουλίου, με αποτέλεσμα πιθανώς μία κυβέρνηση συνεργασίας με επικεφαλής τη Νέα Δημοκρατία και εξαρτώμενη από την υποστήριξη του ΠΑΣΟΚ. Δεν διακρίνει μεγάλο πολιτικό κίνδυνο και θεωρεί πιθανό το σενάριο.
Citi
Η Citi, στη νέα της έκθεση για τις προοπτικές της αγοράς ομολόγων γενικότερα, αναμένει διεύρυνση των ευρωπαϊκών spreads το 2023. Ωστόσο, όπως προσθέτει, το πολιτικό σκηνικό ενόψει των εκλογών σε χώρες όπως η Φιλανδία (διεξήχθησαν ήδη εκεί), η Ισπανία και η Ελλάδα αναμένεται να παίξει ρόλο στην αγορά των εγχώριων κρατικών τίτλων. Αν και για τους ισπανικούς τίτλους εκτιμά ότι οι εκλογές είναι θετικός παράγοντας και για του φινλαδικούς ουδέτερος, για την Ελλάδα τονίζει πως οι εκλογές είναι αρνητικός παράγοντας για τα ελληνικά ομόλογα.
Όπως επισημαίνει η αμερικανική τράπεζα, η Νέα Δημοκρατία πέτυχε μια ισχνή πλειοψηφία στις τελευταίες εκλογές, χάρη στο μπόνους των 50 εδρών. Καθώς ο εκλογικός νόμος ωστόσο έχει αλλάξει και δεν είναι διαθέσιμο το μπόνους, και παρά το γεγονός ότι η ΝΔ μπορεί να αναδειχθεί ως το μεγαλύτερο κόμμα, συνολικά οι εκλογές μπορεί να οδηγήσουν σε κατακερματισμένο Κοινοβούλιο. Αυτό θα μπορούσε να επιβραδύνει την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων, θέτοντας σε κίνδυνο την αναβάθμιση της Ελλάδας σε επενδυτική βαθμίδα και ασκώντας έτσι πιέσεις στα ελληνικά ομόλογα.
Μάλιστα, η Citi τονίζει ότι, όσον αφορά την περιφέρεια της Ευρωζώνης, είναι το περισσότερο bearish απέναντι στην Ελλάδα. Και ένας από τους λόγους είναι οι εκλογές οι οποίες, όπως προαναφέρθηκε, ενδέχεται να καθυστερήσουν την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, κάτι που αναμένεται να λειτουργήσει υπέρ των ιταλικών ομολόγων, τα οποία δεν ενέχουν πολιτικό ρίσκο πλέον, όπως τουλάχιστον δείχνει η πορεία της νέας κυβέρνησης.
Moody’s
Από την πλευρά του και ο οίκος αξιολόγησης Moody’s, σε νέο report για το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας, υπογραμμίζει τον κίνδυνο λόγω πολιτικής αβεβαιότητας. Ειδικότερα, ο οίκος σημειώνει πως το σταθερό outlook που δίνει στην αξιολόγηση της Ελλάδας εξισορροπεί τις βελτιώσεις στα πιστωτικά θεμελιώδη τα τελευταία δύο χρόνια, έναντι των επίμονων προκλήσεων εν μέσω ενός ολοένα και πιο δυσμενούς μακροοικονομικού περιβάλλοντος στην Ευρώπη. Οι ελληνικές Αρχές έχουν σημειώσει πρόοδο στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών, γεγονός που τις ελευθερώνει να δανείζουν. Η οικονομία ανέκαμψε γρήγορα από το σοκ της πανδημίας και οι προοπτικές είναι καλές για αύξηση των επενδύσεων υπό το φως των μεγάλων κεφαλαίων της ΕΕ και των άμεσων ξένων επενδύσεων.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει ο οίκος,«η επιβράδυνση της μεταρρυθμιστικής δυναμικής σε τομείς όπως η Δικαιοσύνη, η εκπαίδευση, το επιχειρηματικό περιβάλλον και οι αγορές εργασίας, μετά τις επικείμενες εκλογές, θα επιβάρυνε την οικονομία και θα επηρεάσει την εκτίμησή μας για τη θεσμική δύναμη και τη διακυβέρνηση της Ελλάδας», ενώ τοποθετεί πλέον στους παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε υποβάθμιση της αξιολόγησης της χώρας μας «μια παρατεταμένη περίοδο αυξημένης πολιτικής αβεβαιότητας, που οδηγεί σε αντιστροφή της πορείας πολιτικής που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια, επιβαρύνοντας το επιχειρηματικό κλίμα και τις επενδύσεις».
«Ο σχηματισμός κυβέρνησης μετά τις επόμενες εκλογές –που πιθανότατα θα διεξαχθούν σε δύο γύρους– θα είναι δύσκολος, αν κρίνουμε από τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, γεγονός που ενέχει τον κίνδυνο επιβράδυνσης της μεταρρυθμιστικής δυναμικής», επισημαίνει ο οίκος.
JP Morgan
Ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας τους προσεχείς μήνες «εάν συνεχίσει η πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα», βλέπει η JP Morgan. Εκτιμά πως η Νέα Δημοκρατία θα σχηματίσει είτε κυβέρνηση πλειοψηφίας είτε κυβέρνηση συνεργασίας μετά τις δεύτερες εκλογές και θα συνεχίσει να ακολουθεί την τρέχουσα ατζέντα πολιτικής. Ωστόσο, βλέπει κίνδυνο αστάθειας στην αγορά έως τις εκλογές και γι’ αυτό προτιμά να τηρήσει ουδέτερη στάση, μέχρι να σχηματιστεί η επόμενη κυβέρνηση.
Αναλυτικότερα, σε ό,τι αφορά το πολιτικό σκηνικό, η JP Morgan εξηγεί στους επενδυτές πως ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κήρυξε γενικές εκλογές στις 21 Μαΐου 2023. Αυτές θα είναι οι πρώτες εκλογές μετά από δύο δεκαετίες στις οποίες δεν θα εκχωρηθεί μπόνους εδρών (50) για το κόμμα που θα κερδίσει την πλειονότητα των ψήφων. Ένας τροποποιημένος νόμος για το μπόνους 50 εδρών θεσπίστηκε από το σημερινό Κοινοβούλιο, αλλά θα τεθεί σε ισχύ μόνο στις επόμενες κάλπες, δηλαδή μετά τις εκλογές της 21ης Μαΐου 2023.
Όπως αναφέρει, οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν μείωση της δημοτικότητας του κόμματος της τρέχουσας κυβέρνησης, της Νέας Δημοκρατίας, ειδικά μετά το πρόσφατο σιδηροδρομικό δυστύχημα. Δεδομένων των πρόσφατων δημοσκοπήσεων και επίσης της έλλειψης του μπόνους 50 εδρών, η προσδοκία είναι ότι οι εκλογές του Μαΐου 2023 είναι απίθανο να αποφέρουν βιώσιμη πλειοψηφία. Ως εκ τούτου, ένας δεύτερος γύρος εκλογών, με άλλο εκλογικό σύστημα το οποίο περιέχει μπόνους εδρών, παραμένει το πιο πιθανό σενάριο για να σχηματισθεί ισχυρή κυβέρνηση. Η προσδοκία της JP Morgan είναι πως η Νέα Δημοκρατία θα σχηματίσει είτε κυβέρνηση πλειοψηφίας είτε κυβέρνηση συνεργασίας μετά τις δεύτερες εκλογές και θα συνεχίσει να ακολουθεί μια ατζέντα εποικοδομητικής πολιτικής. Ωστόσο, βλέπει κινδύνους αυξημένης αστάθειας στην αγορά ενόψει των εκλογών του Μαΐου, ειδικά εάν το χάσμα μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ συνεχίσει να μειώνεται περαιτέρω στις δημοσκοπήσεις. Και για αυτόν τον λόγο επιλέγει να τηρήσει ουδέτερη στάση, μέχρι να ολοκληρωθεί η εκλογική διαδικασία και σχηματιστεί η νέα κυβέρνηση.
του Φώτη Σιούμπουρα
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
