Του Δημήτρη Πετρά*
Στις 8 Οκτωβρίου θα λάβει χώρα ο πρώτος γύρος των Δημοτικών και Περιφερειακών εκλογών. Δεκάδες χιλιάδες υποψήφιοι σε ολόκληρη τη χώρα διεκδικούν την ψήφο των πολιτών έχοντας ως επί το πλείστον ενδιαφέρουσες ιδέες για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να βελτιωθεί ο τόπος τους. Οι επικεφαλής των συνδυασμών προσπαθούν να βρουν ανθρώπους με ικανότητες και κοινωνικό αντίκτυπο προκειμένου να αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας τους. Οράματα, αξίες, αρχές, προβλήματα και λύσεις βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη κάθε προεκλογικής καμπάνιας στην προσπάθεια των υποψηφίων να συσπειρώσουν τους ψηφοφόρους τους.
Ωστόσο, μετά το πέρας των εκλογών οι προεκλογικές «συλλογικότητες» φθίνουν, τα μέλη των παρατάξεων δεν συλλειτουργούν πια μεταξύ τους και οι ψηφοφόροι τίθενται εν υπνώσει για άλλα τέσσερα ή πέντε χρόνια, ανάλογα με τον εκλογικό νόμο, αφού στην πλειονότητά τους απέχουν τελείως -ακόμα και σε επίπεδο ενημέρωσης- από τα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια. Αξίζει να σημειωθεί πως πολλοί νέοι αισθάνονται πως η πολιτική δεν τους αφορά, ότι είναι μία ενασχόληση ανθρώπων κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας και πως με τη συμμετοχή τους δεν μπορούν να αλλάξουν πολλά πράγματα.
Το πλαίσιο είναι διαμορφωμένο με έναν τέτοιο τρόπο, ώστε εύλογα αισθάνονται πως η φωνή τους χάνεται μέσα στο θόρυβο της πολιτικής. Εντούτοις το ζητούμενο είναι οι νέοι άνθρωποι να μην στέκονται απλώς παρατηρητές των εξελίξεων, αλλά να καταστούν κεντρικοί παράγοντες στο παιχνίδι της δημοκρατίας και ιδιαίτερα στην τοπική αυτοδιοίκηση που αποτελεί το πρωταρχικό κύτταρό της.
Μέγιστο καθήκον μίας δημοκρατικής κοινωνίας είναι η προετοιμασία των νέων πολιτών για τη βέλτιστη δυνατή συμμετοχή τους σε συλλογικές διαδικασίες. Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι ο θεσμός που βρίσκεται εγγύτερα στους πολίτες. Η αλληλεπίδραση των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης με τους πολίτες είναι άμεση και η δημόσια διαβούλευση δεν αποτελεί ένα θεωρητικό κατασκεύασμα που δύσκολα υλοποιείται, αλλά μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη. Είναι ένα πεδίο όπου οι νέοι μπορούν να δραστηριοποιηθούν και να καινοτομήσουν παρεμβαίνοντας στην ίδια τους την πόλη, χωρίς να αντιμετωπίζουν τον πολιτικό κυνισμό της κεντρικής πολιτικής σκηνής, αλλά και την αίσθηση αδυναμίας να επηρεάσουν τις αποφάσεις που λαμβάνονται σε κυβερνητικό επίπεδο.
Μια ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία ενεργητικής συμμετοχής της νεολαίας στην τοπική αυτοδιοίκηση είναι τα Δημοτικά Συμβούλια Νέων. Είναι ένας χώρος πολιτικής κοινωνικοποίησης και εκπαίδευσης των νέων στον γόνιμο και παραγωγικό διάλογο, στη συνεργασία, στη σύνθεση απόψεων, αλλά και ταυτόχρονα ένα εργαλείο διαβούλευσης που είναι χρήσιμο για κάθε Δημοτικό Συμβούλιο εάν επιθυμεί να χαρτογραφήσει τα τοπικά προβλήματα της νεολαίας. Δυστυχώς, ο θεσμός αυτός δεν έχει λειτουργήσει στο βαθμό που θα έπρεπε, όπως και άλλοι θεσμοί που προάγουν τη διαβούλευση και τη διαφάνεια στις διαδικασίες, λόγου χάρη η Δημοτική/Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης και ο Δημοτικός/Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Δημότη/Πολίτη και της Επιχείρησης.
Ζούμε στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού της κοινωνίας, με την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών της αυτοδιοίκησης και την εφαρμογή δράσεων στο πλαίσιο των έξυπνων πόλεων και νησιών να βρίσκεται στο προσκήνιο. Η αυξανόμενη χρήση της τεχνολογίας παρέχει περισσότερες δυνατότητες για διαδικτυακή συμμετοχή και αποτελεί ένα κίνητρο ενεργότερης ενασχόλησης με τα κοινά. Οι δυσεπίλυτες προκλήσεις της καθημερινότητας μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω δημόσιας διαβούλευσης με την ηλεκτρονική διαβούλευση να είναι ένα μέσο συνάντησης και επικοινωνίας των πολιτών σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
Η δημοκρατία δεν μπορεί να είναι παρά συμμετοχική. Η συμπερίληψη διαφορετικών κοινωνικών ομάδων και δημοκρατικών ιδεολογικών ρευμάτων στη λήψη των αποφάσεων συμβάλλει στην κοινωνική πρόοδο και κατ’ επέκταση στη διαμόρφωση μίας δημοκρατικότερης, πολυφωνικής κοινωνίας. Η τοπική αυτοδιοίκηση επιβάλλεται να δώσει χώρο στους νέους για δράση, ώστε να διεκδικήσουν και γιατί όχι να υλοποιήσουν όλα όσα οραματίζονται.
Η πολιτική θα γίνει ελκυστική για τη νέα γενιά, όταν γίνει αντιληπτό πως μπορούν και οι ίδιοι να παρεμβαίνουν και να αλλάζουν προς το καλύτερο καταστάσεις που τους αφορούν. Είναι οξύμωρο να χαράσσονται πολιτικές για το μέλλον ερήμην των νέων. Η τοπική αυτοδιοίκηση ως ένας θεσμός που είναι πλησιέστερος στους πολίτες σε σχέση με την κεντρική διοίκηση, μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα σχολείο δημοκρατίας και εκπαίδευσης των νέων στα κοινά. Εκείνοι πρέπει να είναι συνδημιουργοί και συνδιαμορφωτές ενός σχεδίου οικοδόμησης μίας κοινωνίας που να χαρακτηρίζεται από αξιοκρατία, διαφάνεια, αλληλεγγύη και από τον δημοκρατικό τρόπο λήψης των αποφάσεων.
*Δημήτριος Πετράς, Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής (Π.Ε. Πειραιά) με την παράταξη «Αττικός Κύκλος Συνεργασίας και Εμπιστοσύνης» με επικεφαλής τον Γιώργο Ιωακειμίδη.
