Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 30 ετών από την εκλογή του σε Οικουμενικό Πατριάρχη και 60 ετών από την ένταξή του στον ιερό κλήρο, όλο και πυκνώνουν οι φήμες και τα σενάρια τον τελευταίο καιρό, που κάνουν λόγο για παραίτηση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στο τέλος του έτους που διανύουμε. Και η σεναριολογία αυτού του επιπέδου, όπως είναι φυσικό, επιφέρει αναπόφευκτα στο προσκήνιο και τη συζήτηση για τη διαδοχή του.
Μία διαδοχή όμως που και ο ίδιος ο Πατριάρχης «άνοιξε», όταν, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στις ΗΠΑ, μίλησε για την «επόμενη ημέρα στο Φανάρι». Οι δύο ομιλίες του Βαρθολομαίου στη Νέα Υόρκη προκάλεσαν αίσθηση και έκπληξη. Για πρώτη φορά μίλησε δημόσια για τη διαδοχή του και για το μέλλον του Πατριαρχείου. Ο πνευματικός ηγέτης των ορθοδόξων, στα 81 του χρόνια, 30 εξ αυτών στον Οικουμενικό Θρόνο, παραμένει προνοητικός. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι προετοιμάζεται για την επόμενη μέρα στο Πατριαρχείο και για τη διαδοχή του. Και είναι επίσης πρόδηλο ότι ένας ιεράρχης του δικού του διαμετρήματος δεν θα άφηνε τη σελίδα στον Οικουμενικό Θρόνο να γυρίσει όπως-όπως. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο επέλεξε να μιλήσει δημόσια για την επόμενη μέρα στο Φανάρι. Στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία στο Φανάρι για τα 30 χρόνια από την εκλογή του, είπε «παρακάλεσα τον Θεό για τη διαδοχή μου και για την ευστάθεια της Μητρός Εκκλησίας». Αλλά και σε δείπνο αργότερα για την ίδρυση του «Foundation Βαρθολομαίος», ο Οικουμενικός Πατριάρχης ανέφερε πως προ ετών ο πατήρ Άλεξ Καρλούτσος τον είχε ενημερώσει ότι το ίδρυμα δεν μπορούσε να καρποφορήσει. Ωστόσο, όπως σημείωσε ο Πατριάρχης, εκείνος επέμεινε να συνεχιστούν οι προσπάθειες υλοποίησής του, αισθανόμενος ότι «φτάνει το τέλος της ζωής και της Πατριαρχίας μου».
Σύμφωνα με τα σενάρια πάντως που κυκλοφορούν, ο Οικουμενικός Πατριάρχης προβληματίζεται χωρίς να έχει αποφασίσει οριστικώς για το αν στο τέλος του 2021 ή το αργότερο αρχές του 2022 είναι η καταλληλότερη στιγμή για να παραιτηθεί και να τροχιοδρομηθούν οι διαδικασίες διαδοχής του. Αν θα το κάνει αυτό ο Πατριάρχης, είναι γιατί θέλει να ελέγξει τη διαδοχή του. Ο Βαρθολομαίος θα ήθελε ως διάδοχό του έναν απόλυτα ελέγξιμο Πατριάρχη, ο οποίος θα ακολουθούσε κατά γράμμα τις προτεραιότητές του και δεν θα άλλαζε τα πρόσωπα από τις επιτελικές θέσεις του Πατριαρχείου. Το θέμα είναι αν θα μπορεί ο Βαρθολομαίος να ελέγξει και, πολύ περισσότερο, να επηρεάσει την εκλογή διαδόχου του ως πρώην Πατριάρχης.
Τρεις είναι μέχρι στιγμής, σύμφωνα με πληροφορίες, αυτοί που θα μπουν στην κούρσα διαδοχής. Πρόκειται για τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο, τον Γέροντα Χαλκηδόνος Εμμανουήλ και τον Γέροντα Πριγκηποννήσων Δημήτριο.
Ελπιδοφόρος
Ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος (Ιωάννης Λαμπρυνιάδης) γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 1967 στο Μακροχώρι Κωνσταντινουπόλεως. Φοίτησε στο Τμήμα Ποιμαντικής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, από το οποίο αποφοίτησε με άριστα το 1991. Το 1993 ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βόννης.
Το 1994 χειροτονήθηκε Διάκονος στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι και εν συνεχεία διορίσθηκε Κωδικογράφος της Ιεράς Συνόδου. Το 1995 ανέλαβε καθήκοντα Υπογραμματέα της Ιεράς Συνόδου. Το 2001 αναγορεύθηκε Διδάκτωρ της Θεολογίας στο ΑΠΘ. Τον Μάρτιο του 2005, ύστερα από πρόταση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ανέλαβε τη θέση του Αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου. Εξελέγη ομόφωνα το 2009 Αναπληρωτής Καθηγητής Συμβολικής και Διορθόδοξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων, στη Θεολογικής Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Τον Μάρτιο του 2011 εξελέγη Μητροπολίτης Προύσης και τον Αύγουστο του ίδιου έτους ορίστηκε καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδας της Χάλκης. Το 2018 εξελέγη τακτικός Καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στις 11 Μαΐου 2019 εξελέγη ομόφωνα από την Ιερά Σύνοδο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής.
Εμμανουήλ
Ο Εμμανουήλ Αδαμάκης γεννήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 1953 στον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου. Πτυχιούχος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ηρακλείου, συνέχισε τις σπουδές του σε μεταπτυχιακό επίπεδο στη Φιλολογική Σχολή του Καθολικού Ινστιτούτου Παρισιού. Χειροτονήθηκε Διάκονος και Πρεσβύτερος το 1985 και διακόνησε ως Πρωτοσύγκελος της Μητροπόλεως Βελγίου, παραμένοντας Εφημέριος της Ενορίας των Αρχαγγέλων στις Βρυξέλλες. Είχε για πολλά έτη τη διεύθυνση του Γραφείου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από την ίδρυσή του το 1995. Στις 5 Σεπτεμβρίου 1996 εξελέγη παμψηφεί από την Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Επίσκοπος της Επισκοπής Ρηγίου, Βοηθός της Ιεράς Μητροπόλεως Βελγίου. Στις 20 Ιανουαρίου 2003 εξελέγη Μητροπολίτης Γαλλίας από τη Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Είναι επίσης πρόεδρος της Συνόδου των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών. Στις 16 Φεβρουαρίου 2021, η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον εξέλεξε παμψηφεί Γέροντα Μητροπολίτη Χαλκηδόνος. Την 20ή Μαρτίου πραγματοποιήθηκε η ενθρόνισή του στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Αγίας Τριάδος Χαλκηδόνος, παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
Δημήτριος
Ο Μητροπολίτης Δημήτριος γεννήθηκε στα Ταταύλα της Κωνσταντινούπολης στις 26 Οκτωβρίου 1952. Σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1971-1975) και το Θεολογικό Κολλέγιο Oak Hill του Λονδίνου (1980-1981). Χειροτονήθηκε Διάκονος στις 14 Ιουλίου 1974 και υπηρέτησε για 30 συναπτά έτη σε διάφορες επιτελικές θέσεις της Πατριαρχικής Αυλής του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Χειροθετήθηκε, ακολούθως, Μέγας Αρχιδιάκονος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και εξελέγη στις 2 Οκτωβρίου 1990, έπειτα από πρόταση του Πατριάρχη Δημητρίου Μητροπολίτης Σεβαστείας.
Συμμετείχε στην Πατριαρχική Εξαρχία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αρμόδια για το Άγιον Όρος, συμβάλλοντας στο να σχηματιστεί κανονική Μοναστική Αδελφότητα της Μονής Εσφιγμένου. Από το 2000 συμμετέχει περιοδικά στην Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και σε διάφορες Συνοδικές Επιτροπές. Η Ιερά και Αγία Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στις 19 Απριλίου 2018, τον εξέλεξε παμψηφεί Μητροπολίτη Πριγκηποννήσων.
Όνειρό του η Σχολή Χάλκης
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης προβληματίζεται χωρίς να έχει αποφασίσει οριστικά για το αν το τέλος του 2021 ή, το αργότερο, οι αρχές του 2022 είναι η καταλληλότερη στιγμή για να τροχιοδρομηθούν οι διαδικασίες διαδοχής του. Το κύρος του αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη –ειδικά στη Γαλλία όπου κάθε φορά που πάει γίνεται δεκτός από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας– αλλά και στην Αμερική είναι πολύ υψηλό αλλά τα χρόνια της ποιμαντορίας του υπεραρκετά. Διανύει πλέον το 81ο έτος της ηλικίας του. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, αν πάρει την απόφαση να αποχωρήσει, δεν θα εγκαταλείψει τον δημόσιο βίο, απλώς θα αφιερωθεί σε ένα Ίδρυμα που έχει συσταθεί και καλύπτει τα ενδιαφέροντά του. Το 1972, που είχε εκλεγεί Οικουμενικός Πατριάρχης ο μακαριστός προκάτοχος του Δημήτριος, οι Τούρκοι έλαβαν την απόφαση και έκλεισαν τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, από την οποία αποφοιτούσαν στο παρελθόν οι Προκαθήμενοι της Ορθοδοξίας. Η Χάλκη ήταν Ακαδημία Πατριαρχών. Όνειρο του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και μεγάλος του καημός είναι να σφραγίσει, τερματίζοντας, τη μακρά θητεία του με την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Πρόκειται για ζήτημα Οικουμενικό, Πανορθόδοξο και βεβαίως γεωπολιτικό. Είναι στην κορυφή της ατζέντας των προτεραιοτήτων των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Το βέβαιον πάντως είναι ένα: Η εκλογή νέου Οικουμενικού Πατριάρχη θα είναι εξαιρετικά σημαντική όποτε και αν δρομολογηθεί, διότι συνδέεται με θέματα: α) γεωπολιτικά και ειδικότερα επηρεάζει τις σχέσεις Αμερικής – Ρωσίας, β) ελληνοτουρκικά και ειδικότερα τυχόν ανταλλάγματα-παγίδες που θα ζητήσουν οι Τούρκοι για να εγγυηθούν την απρόσκοπτη διαδοχή και γ) ενδοεκκλησιαστικά, γιατί τυχόν αποχώρηση Βαρθολομαίου από το αξίωμά του στην πρόωρη φάση που αποσκοπούν μερικοί θα ενισχύσει και τους ανέμους ανανέωσης στην Ελλαδική Εκκλησία.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
