Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς η σημερινή ημέρα και με την αφορμή αυτή, διοργανώνεται από το πρωί το 1ο Φόρουμ Ακεραιότητας (1st Integrity Forum), με πρωτοβουλία της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ). Με κεντρικό σύνθημα, «Ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς» και στόχο να καταστεί σταδιακά το Φόρουμ σημείο ανάπτυξης ενός ετήσιου ουσιαστικού διαλόγου, αναδεικνύοντας ζητήματα που σχετίζονται με τη διαφάνεια και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Η ημερίδα ξεκίνησε με την ομιλία του ‘Αγγελου Μπίνη, διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, ο οποίος κατέθεσε τον διετή απολογισμό δράσης της Αρχής, με τη γλώσσα των αριθμών. Εξετάσθηκαν, έτσι, 13.165 καταγγελίες, από τις οποίες 5.005 σχετίζονταν μόνο με τη δημόσια υγεία και οι υπόλοιπες 8.160 αφορούσαν στα υπόλοιπα θέματα κακοδιοίκησης, διαφθοράς και απάτης. Έχουν γίνει στο διάστημα αυτό 3.116 έλεγχοι, τα 2/3 των οποίων για την προστασία της δημόσιας υγείας, ενώ επιβλήθηκαν και πρόστιμα ύψους 2.108.350 ευρώ, το 70% των οποίων έχει ήδη βεβαιωθεί. Από αυτά, τα 2/3 αφορούσαν την πανδημία και το υπόλοιπο 1/3 την τήρηση της αντικαπνιστικής νομοθεσίας.
Συμπερασματικώς, «μέσα σε δύο χρόνια η ΕΑΔ έχει τον απολογισμό αυτό χάρη στο στιβαρό θεσμικό πλαίσιο, την πλήρη στήριξη ως προς την ανεξαρτησία της Αρχής, και μια πολύ καλή ομάδα», υπογράμμισε ο ‘Α. Μπίνης για να καταλήξει, «όταν υπάρχει όραμα, συγκεκριμένο σχέδιο, “καθαρός” νόμος και καλή ομάδα, η Ελλάδα μπορεί να υλοποιήσει βαθιές δομικές μεταρρυθμίσεις».
Κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του Φόρουμ, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμμένος δήλωσε ότι «η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει σκύψει με σοβαρότητα σε θέματα διαφάνειας, ακεραιότητας και καταπολέμησης της διαφθοράς». Επιπροσθέτως, «την προσπάθεια αυτή ενισχύει καθημερινά με συγκεκριμένα θεσμικά βήματα για τη συγκρότηση ενός προληπτικού μηχανισμού καταπολέμησης της διαφθοράς στον δημόσιο τομέα -και τέτοιο βήμα συνιστά η ίδρυση της ΕΑΔ».
Από το επιτελικό κράτος ξεκίνησε το δικό του χαιρετισμό ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, έκανε όμως και την εξής παρατήρηση: «Ο πιο εύκολος τρόπος να βυθιστείς στη διαφθορά είναι να έχεις πολλούς μηχανισμούς εναντίον της». Αντιθέτως, «η συγκέντρωση σε ένα μηχανισμό ήταν αυτό που έδωσε ορατότητα και αποτελεσματικότητα στην καταπολέμηση της διαφθοράς. Οι καταγγελίες διπλασιάστηκαν -για να κάνεις μια καταγγελία κατά της διοίκησης θέλει σθένος, πάνω από όλα όμως θέλει ένα αίσθημα ασφάλειας ότι η καταγγελία με κάποιο τρόπο θα τύχει αποτελεσματικής διαχείρισης. Η εμπέδωση της παράστασης ότι πλέον οι καταγγελίες διεκπεραιώνονται αποτελεσματικά είναι εκείνο που ωθεί σε περισσότερες καταγγελίες και περισσότερους ελέγχους», εξήγησε ο υπουργός Επικρατείας, επισημαίνοντας παράλληλα ότι «η ΕΑΔ αντέδρασε με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα ενσωματώνοντας πολλά νέα πεδία, προϊούσης της μετεξέλιξης του κράτους. Ήταν η έμφαση στο κομμάτι της δημόσιας υγείας, -ενέσκηψε η πανδημία γι’ αυτό έπρεπε να προσαρμοσθεί και ο έλεγχος σε δημόσιους, ιδιωτικούς φορείς και πολίτες-, ενέσκηψε και η μεταναστευτική κρίση».
Με δύο λόγια, κατέληξε, «η ΕΑΔ ήταν μία από μια σειρά μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στη διαφάνεια και την ακεραιότητα του κράτους (…) η ΕΑΔ είναι μια μεταρρύθμιση που ήλθε για να μείνει, είναι από εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που κανείς δεν πρόκειται ποτέ να αγγίξει, καμία μελλοντική κυβέρνηση, διότι πέρα από το ότι είναι μια αυτονόητη θεσμική μεταρρύθμιση λογοδοσίας, είναι και μια μεταρρύθμιση που αποκτά νομιμοποίηση από την επιτυχία της στην πράξη», διεμήνυσε κλείνοντας ο Γ. Γεραπετρίτης.
Κατά τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, «η προηγούμενη διετία σηματοδότησε μια νέα εποχή στην καταπολέμηση της διαφθοράς καθώς έλαβαν χώρα πρωτοβουλίες με μετρήσιμο αποτέλεσμα, ετέθησαν νέες προτεραιότητες και στόχοι, και δρομολογήθηκαν νέες δράσεις». Μάλιστα, ο αρμόδιος υπουργός παρέθεσε τη λίστα όλων εκείνων των ενεργειών στις οποίες προχώρησε το υπουργείο Οικονομικών στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της διαφάνειας και της θεμελίωση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους θεσμούς:
-Ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη η Ενωσιακή νομοθεσία για την καταπολέμηση ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, θέμα που απασχόλησε το Ecofin προχθές.
-Δημοσιεύθηκε ο εθνικός κατάλογος που περιλαμβάνει τις ιδιότητες όσων άσκησαν ή ασκούν σημαντικό δημόσιο λειτούργημα.
-Κατατέθηκε για πρώτη φορά στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής έκθεση πεπραγμένων της επιτροπής στρατηγικής στα θέματα του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
-Στην επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου Οικονομικών τέθηκε ξεχωριστή ενότητα για τα δύο αυτά θέματα.
-Διοργανώθηκε στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης εκδήλωση με τη συμμετοχή του προέδρου της FATF (Financial Action Task Force).
-Διαμορφώθηκε και υλοποιείται, και με τη συνδρομή του υπουργείου Οικονομικών, το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο κατά της Διαφθοράς για την περίοδο 2022-2025.
-Δρομολογείται και τίθεται σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/1153 με στόχο τη διευκόλυνση χρηματοδοτικών και άλλων πληροφοριών για την πρόληψη, την ανίχνευση, τη διερεύνηση ή τη δίωξη ποινικών αδικημάτων. Με το νομοσχέδιο αυτό, σημείωσε ο Χρ. Σταϊκούρας, επιδιώκεται να αντιμετωπισθεί το ζήτημα της εγχώριας και της διασυνοριακής συνεργασίας κατά τη διεξαγωγή χρηματοοικονομικών ερευνών σχετικά με τη σοβαρή εγκληματικότητα και τρομοκρατία.
«Βασικό συστατικό της διαφάνειας είναι η δικαιοσύνη, και βασικό συστατικό της δικαιοσύνης είναι η διαφάνεια»: τη θεμελιώδη αυτή αρχή διατύπωσε εισαγωγικώς ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας, υπογραμμίζοντας συγχρόνως «τις πρωτοβουλίες που έχουμε αναλάβει για να ενισχύσουμε το αίσθημα εμπιστοσύνης που πρέπει να έχουν οι Έλληνες πολίτες σε σχέση με τη λειτουργία της δικαιοσύνης. Ειδικά το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουμε πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε σχέση με μετρήσεις ευρωπαϊκών οργανισμών», συγκεκριμένα, «η εμπιστοσύνη προς την ελληνική δικαιοσύνη είναι μεγαλύτερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο», επεσήμανε ο υπουργός Δικαιοσύνης. Μια βελτίωση της εθνικής θέσης στην ευρωπαϊκή κατάταξη, την οποία απέδωσε στις «νομοθετικές πρωτοβουλίες που είχαμε αναλάβει το προηγούμενο χρονικό διάστημα, κυρίως για να ενισχύσουμε τη λογοδοσία, τη διαφάνεια, την αξιολόγηση και την αξιοκρατία».
Με μια αιχμή προς τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία άνοιξε τον χαιρετισμό του ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης και με μια άλλη τον έκλεισε: «Δεν πρέπει να κάνουμε αυτό που έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση, που μας τα έλεγε πολλά, στοχοποιούσε πολιτικούς αντιπάλους, χρησιμοποιούσε μηχανισμούς για να κατασκευάζει σκευωρίες. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ενώ διακηρυκτικά υποτίθεται πως ήταν λάβρα εναντίον της διαφθοράς, η χώρα κατρακύλησε σε όλους τους διεθνείς δείκτες».
Αλλά, συνέχισε, «η χώρα ξανανέβηκε τώρα, κερδίσαμε θέσεις στους διεθνείς δείκτες αυτά τα τελευταία δύο χρόνια», ανέφερε και χαρακτήρισε το επιτελικό κράτος «μια τεράστια θεσμική κατάκτηση» την οποία, σημείωσε εμφατικά, «πρέπει να υπερασπιστούμε με νύχια και με δόντια να παραμείνει και να κοιτάξουμε ότι, σε οποιαδήποτε μεταγενέστερη φάση, αυτά τα οποία έκανε και κάνει το επιτελικό κράτος, δεν θα χαλάσουν. Η ΕΑΔ ήταν ένα κομμάτι αυτής της δράσης», δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών, που έκανε ταυτοχρόνως και τον απολογισμό του υπουργείου του.
Παραλλήλως όμως ο Μ. Βορίδης προχώρησε και στην κατάθεση δύο ιδεών: η πρώτη, δάνεια από τη Γαλλία, …αιφνιδίασε τους παριστάμενους υπουργούς: τα υπουργεία που δεν συμμορφώνονται με κεντρικές στοχοθεσίες που θέτει εν τω συνόλω της η κυβέρνηση και το Υπουργικό Συμβούλιο, θα έχουν ένα δημοσιονομικό πρόστιμο – «διόρθωση», εξειδίκευσε ο Μ. Βορίδης φέρνοντας το παράδειγμα της τήρησης ή μη, των διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου.
Η δεύτερη πρόταση θέλει το Εθνικό Σχέδιο Ακεραιότητας να αποκτά χαρακτήρα κοινής πράξης του Υπουργικού Συμβουλίου, με δέσμευση των υπουργών επ’ αυτού.
Κλείνοντας, ο υπουργός Εσωτερικών θύμισε ότι η αξιωματική αντιπολίτευση έχει καταψηφίσει όλες αυτές τις νομοθετικές πρωτοβουλίες και προχώρησε ένα βήμα πιο πέρα κατηγορώντας την ότι «εξακολουθεί να διακηρύσσει ότι συμμετέχει στον αγώνα εναντίον της διαφθοράς, (ωστόσο) όλα αυτά τα νομοθετήματα, ένα-ένα, τα έχει καταψηφίσει: αυτό δημιουργεί ένα πρόσθετο δύσκολο περιβάλλον σε πολιτικό επίπεδο, παρά ταύτα η κυβέρνηση θα συνεχίσει να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει». Εν κατακλείδι, «η Ελλάδα αρχίζει να γίνεται χώρα καλού παραδείγματος και συνεχούς αναφοράς».
Επίθεση κατά των πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης εξαπέλυσε και η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Σοφία Βούλτεψη: «Η προπαγάνδα περί ακεραιότητας εκείνων που ανήκουν σε συγκεκριμένη ιδεολογία, υπονομεύει αυτή καθαυτή την προσπάθεια να πείσουμε υπέρ της αξίας της ακεραιότητας και να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη του λαού στους κρατικούς θεσμούς. Η λογική, “από εδώ οι καλοί και από εκεί οι κακοί”, δεν περνάει», είπε και έφερε το εξής παράδειγμα: «Χρόνια τώρα, για παράδειγμα, ακούμε στην Ελλάδα να προπαγανδίζεται το λεγόμενο ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς. Σας θυμίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επί χρόνια επικαλούνταν μια έκθεση του πρώην γενικού γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, του κ. Σούρλα, και κάθε φορά που έμπαινε το ερώτημα, πού θα βρεθούν τα χρήματα για την άσκηση της κοινωνικής πολιτικής, σταθερά ακούγαμε από τον ΣΥΡΙΖΑ την απάντηση, “από τα 13 δισ. της φοροδιαφυγής που αναφέρονται στην έκθεση Σούρλα”. Όμως, τα 13 δισ. δεν βρέθηκαν ποτέ, αντίθετα στο τέλος της θητείας του ΣΥΡΙΖΑ η φοροδιαφυγή κινήθηκε -όπως ο ίδιος ο κ. Σούρλας δήλωσε- μεταξύ 11 και 15 δισ. το χρόνο».
Η Σ. Βούλτεψη επικαλέστηκε εξάλλου τις εκθέσεις της Διεθνούς Διαφάνειας, σε σχέση με τον δείκτη αντίληψης διαφθοράς, σύμφωνα με τις οποίες η χώρα υποχώρησε οκτώ θέσεις κατά τη διάρκεια της προηγούμενης διακυβέρνησης, αλλά ανέβηκε επτά το 2019 λόγω της ίδρυσης της ΕΑΔ, του επιτελικού κράτους κοκ. Ενώ και πριν από ένα χρόνο, στην έκθεση της ομάδας κρατών κατά διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (greco) υπογραμμιζόταν, σύμφωνα με την υφυπουργό, «η ανάγκη λήψης αυστηρότερων μέτρων με ειδική αναφορά στην υποβάθμιση του ποινικού αδικήματος δωροδοκίας δημοσίων υπαλλήλων από κακούργημα σε πλημμέλημα κατά την τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα τον Ιούνιο του 2019. Είναι αυτός ο Ποινικός Κώδικας που με αλλεπάλληλα νομοθετήματα προσπαθεί να …συνεφέρουν ο Κ. Τσιάρας και η κυβέρνηση, ήδη δε, το συγκεκριμένο αδίκημα από το Νοέμβριο του 2019 έχει γίνει πάλι κακούργημα».
Εκ μέρους του Κοινοβουλίου την ημερίδα χαιρέτισε, τέλος, ο Θανάσης Μπούρας, αντιπρόεδρος της Βουλής και πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, ο οποίος ακριβώς λόγω της ιδιότητάς του αυτής, έχει «εξαιρετική και πολύ ουσιαστική συνεργασία», όπως είπε, με την ΕΑΔ και τον ‘Α. Μπίνη. Η ΕΑΔ δεν ασχολήθηκε μόνο με όσα προβλέπονταν εκ του ρόλου της αλλά και έκτακτα θέματα όπως η πανδημία, παρατήρησε επίσης ο Θ. Μπούρας.
Κατά τη διάρκεια της ημερίδας θα παρουσιαστούν θέματα από την ελληνική αλλά και τη διεθνή πραγματικότητα, όπως, Διαφάνεια & Ανάπτυξη, Lobbying & Νομοθετικές Ρυθμίσεις, Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου & Σύμβουλος Ακεραιότητας, Εθνικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Διαφθοράς, Προστασία μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (whistleblowing), και Μεταναστευτικό, ΜΚΟ & Διαφάνεια.
