Γιατί ο πρωθυπουργός δεν επέτρεψε την «ανεξέλεγκτη φιέστα» Αλβανών στο κέντρο της Αθήνας – Τι θα πει τη Δευτέρα στον Τούρκο πρόεδρο
Ένα διπλό μέτωπο στην εξωτερική πολιτική καλείται να αντιμετωπίσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, την ώρα που φουντώνει η προεκλογική μάχη στον δρόμο για την ευρωκάλπη.
Από τη μία η προκλητική κίνηση του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα να έρθει στην Αθήνα και να μιλήσει σε συγκέντρωση Αλβανών και από την άλλη η νέα επιθετική ενέργεια του Ερντογάν, να μετατρέψει σε τζαμί ένα μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, την ιστορική Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη.
Η πρόκληση Ράμα έρχεται την ώρα που η υποψηφιότητα Μπέλερη με το ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ ενεργοποιεί όλους τους ομογενείς που ζουν στην Αλβανία. Σκοπός του Αλβανού πρωθυπουργού, παρά τα όσα δηλώνει περί του αντιθέτου, είναι να δημιουργήσει αντίρροπες δυνάμεις στον Κυρ. Μητσοτάκη στον δρόμο για τις ευρωεκλογές, με όχημα τους Αλβανούς ψηφοφόρους στην Ελλάδα. Άλλωστε, οι αλβανικές εκλογές είναι σε έναν χρόνο από τώρα, οπότε θα μπορούσε να έρθει στην Ελλάδα αργότερα, μετά τις 9 Ιουνίου, δηλώνουν κυβερνητικές πηγές που δεν πείστηκαν από τις δικαιολογίες του Ράμα σχετικά με την επίσκεψή του.
«Κόντρα» στη Διάσκεψη των Αθηνών
Την ίδια ώρα, μεγάλη πρόκληση για την εξωτερική πολιτική παραμένει η επιθετική συμπεριφορά που επιδεικνύει για άλλη μία φορά ο Ταγίπ Ερντογάν, πριν από την επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στην Τουρκία τη Δευτέρα, στο πλαίσιο της ανταπόδοσης της επίσκεψης που είχε κάνει ο Τούρκος πρόεδρος στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2023. Η μετατροπή της ιστορικής Μονής της Χώρας σε τζαμί, όταν η Κωνσταντινούπολη έχει τόσα τζαμιά, αποτελεί μία ενέργεια αντίθετη στη Διάσκεψη των Αθηνών και είναι εφάμιλλη της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Οι προκλήσεις της Άγκυρας λίγο πριν από την επίσκεψη Μητσοτάκη, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, πραγματοποιούνται με σκοπό να γίνει κατανοητό ότι η Τουρκία δεν «ξεχνάει» τις διεκδικήσεις παρά το κλίμα ειρήνης και συγκρατημένης συνεννόησης που επικρατεί μεταξύ των δύο χωρών. Και όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα ακολουθεί πιστά τη Διάσκεψη των Αθηνών τόσο όσον αφορά το εμπορικό και οικονομικό κομμάτι όσο και την εξπρές βίζα για τους Τούρκους πολίτες στα ελληνικά νησιά.
Συγκρατημένη αισιοδοξία
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εισέρχεται σε αυτήν τη συνάντηση των δύο ηγετών με συγκρατημένη αισιοδοξία, ενώ έχει δηλώσει ότι «θέλει να πάει αυτή την ελληνοτουρκική προσέγγιση ένα βήμα παραπέρα για να έχει μετρήσιμα αποτελέσματα». Η Αθήνα κρατάει τα θετικά έως τώρα, δηλαδή ότι δεν υπάρχουν παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και τις μειωμένες ροές μεταναστών από τα τουρκικά παράλια.
Όμως, στο πλαίσιο της συνάντησης ο Έλληνας πρωθυπουργός θα είναι σε εγρήγορση εφόσον χρειαστεί, εάν η απέναντι πλευρά διατυπώσει τις γνωστές διεκδικήσεις της σχετικά με την αποστρατικοποίηση των νησιών, τις θαλάσσιες ζώνες, τον εναέριο χώρο, το Κυπριακό, τους ψευδομουφτήδες, το τουρκολυβικό μνημόνιο κ.ά. Τέλος, θεωρείται σίγουρο –όπως έχει προαναγγείλει ο κ. Μητσοτάκης– ότι θα θέσει μετ’ επιτάσεως στον συνομιλητή του το θέμα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε τζαμί.
Η προετοιμασία
Στα της επίσκεψης Μητσοτάκη στην Τουρκία, η προετοιμασία διήρκησε πέντε μήνες και την ανέλαβαν οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν. Οι δύο υπουργοί μάλιστα συναντήθηκαν δυο φορές δια ζώσης: Μία στο περιθώριο της Συνόδου Ασφαλείας του Μονάχου και μία τη Μεγάλη Δευτέρα στο Λονδίνο. Στην τελευταία τους συνάντηση εξετάστηκε και το περιθώριο υπογραφής μιας σειράς συμφωνιών. Δεν θα υπογραφεί, ωστόσο, κάποιο κείμενο αντίστοιχο με αυτό που υπογράφηκε κατά την επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου, ούτε βεβαίως θα ανοίξει ο διάλογος για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, διότι κρίνεται ότι οι συνθήκες δεν είναι ώριμες.
Η υπόλοιπη ατζέντα
Η ατζέντα της συνάντησης θα κινηθεί γύρω από την πορεία της υλοποίησης των 15 και πλέον συμφωνιών που έχουν υπογραφεί μεταξύ των δύο χωρών. Θα συζητηθούν και θα υπογραφούν και άλλες συμφωνίες, για τη συνδρομή στην πολιτική προστασία, αλλά και τη δημιουργία ενός ελληνοτουρκικού επιχειρηματικού συμφώνου. Ακόμη, αναμένεται να γίνει αναφορά στο Μεταναστευτικό, στη μείωση των μεταναστευτικών ροών από τα τουρκικά παράλια στην Ελλάδα, αλλά και στα αποτελέσματα που έχει για τους Τούρκους τουρίστες η εξπρές βίζα σε δέκα νησιά του Αιγαίου. Η Τουρκία έχει ζητήσει να παραταθεί η εξπρές βίζα για όλο τον χρόνο, όμως κάτι τέτοιο δεν είναι στις προθέσεις της Αθήνας. Τέλος, μεταξύ των συμφωνιών που έχουν ήδη υπογραφεί, ξεχωρίζει το Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) ΑΔΜΗΕ – TEIAS στον τομέα της ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών, το οποίο αφορά τη δημιουργία νέας διασυνδετικής γραμμής μεταξύ Νέα Σάντας και Μπαμπαέσκι, με στόχο την αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Τουρκίας και την αύξηση του όγκου αμφίδρομης ροής ενέργειας κατά 600 MW.
του Σωτήρη Πίκουλα
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
